Meditasyon ve Yaratıcı Düşünce

Sonay Tükeler

Yoga ve Meditasyon Eğitmeni

@sonaytukeler

---

Meditasyon tanımlanamaz, beklentisiz ve çabasızca yeterince hareketsiz kaldığımızda ve uzun süreli odaklanma sonucunda ulaşılan bir hal. Meditasyona ulaşmak için yaptığımız odaklanma çalışmalarının üzerimizde olumlu yan etkileri vardır. Bedenimizi hücrelerimize kadar fark etmek, zihnimizden geçen düşünceleri takip edebilmek, bu düşüncelerin bizde uyandırdığı duyguları hissetmek ve bunun sonucunda duyu organlarımızla algıladıklarımıza otomatik tepkiler vermenin dışına çıkabilmek. Düşünceleri, odaklanma yöntemleri ile kontrol altına alabilmek. Duygularla savrulmadan daha berrak bir zihne ulaşabilmek.

Günümüzde meditasyon tekniklerinin yaratım sürecinde olan kişiler üzerindeki etkilerini tespit etmeye yönelik ölçülebilir, kanıtlanabilir bilimsel çalışmalar da yapılmakta.

Yazmak, yeni fikirler üretmek, icat etmek hayal gücü ve düşünce ile başlar. Çağımız bu yaratıcı süreçler için uyaranlarla dolu ancak her şey çok hızlı. Bu hızla giderken durup uyaransız bir alana çekilmezsek, zihnimizi sakinleştiremezsek sadece izleyici olarak kalırız. Oluşan harika fikirler uçup gider.

Bunun için büyük düşünürlerin, yazarların, sanatçıların hikayelerine bakabiliriz. Sokrates'in derin düşünceyi teşvik eden Sokratik Yöntemi, zihinsel arınma süreci ve içsel diyalog yöntemi,

Nietzsche'nin uzun yürüyüşler yaparak bilgelik geliştiren bir filozof olması, “Amor fati” felsefesi (yaşamın evetlenmesi) derin içsel sorgulamalar. Sanat yoluyla zihinsel gelişme düşüncesi.

Kafka'nın gece sessizlikte yazma süreçleri, ayrıntıları ile yazdığı günlükleri, yalnızlığı tercih etmesi, uzun yürüyüşler ile zihnini dinlendirmesi.

Camus'nün her şeyin geçici ve belirsiz olması düşüncesiyle anın deneyimini yaşamak fikri. Kendi içimize bakma cesaretini edinebilmemiz ve kendimizi saf bir halde görme becerisini kazanmak gerekliliğini söylemesi meditasyondaki iç gözlem tekniğini hatırlatır.

Foucault'nun kendilik kaygısının kişiyi daha derin ve farkındalık düzeyine taşıyacağı düşüncesi.

Susan Sontag’ın kalabalıktan uzaklaşmanın bireyin yeniden kendisini keşfetmesi için bir fırsat olduğunu belirtmesi. Rolling Stone dergisi söyleşisinde (Bilincin Kapısını Aralamak) olağan dışı bir yoğunluğun "an"larda kendini dışa vurduğunu, bilinci farklı bir seviyeye taşındığını veya daha önce ulaşamadığı bir yere ulaştığını söyler.

Pythagoras yaptığı seyahatlerle doğu kültürlerinden etkilenmiş ve gerçeğe ulaşmada, bilim, muhakeme yanında sezgi yetisine de büyük yer vermiştir. Ona göre beden ruhun hapishanesidir. Kurduğu Pythagoras Okulu'nda bunu aşmak için öğrencilerine beslenmelerinden, yaşam şekline kadar gizli bir eğitim sistemi uygulamıştır. Söz gelimi; et yemek yasaktır, sabahları ruhu bedeni özgür kılacak çalışmalar yaptırır. Okulu, döneminin bilgi üretme merkezi haline gelir.

Meditasyonu hayatımıza katabildiğimizde yaptığımız her işte, her adım atışta bir değişim yaşanır.

“Bakmakla görmek arasındaki fark" cümlesini hepimiz duymuşuzdur; yüzeysel gözlemlerle değil de anlam ve derinlik arayışıyla görmek, mindfulness bir bakışla görmek...

John Berger Görme Biçimleri kitabında “Düşündüklerimiz ya da inandıklarımız nesneleri görüşümüzü etkiler. Gördüklerimize yüklediğimiz anlam bizim kim olduğumuzla alakalı” demiştir.

Fotoğraf gezilerinde bunu gözlemleme imkanı bulmuştum. Aynı yerde çekim yaptığımızda her birimizin görseli farklı olurdu, aynı alana baktığımız halde farklı fotoğraflar üretirdik. Bunu görmek bile bizi geliştirirdi. Bir seyahate gittiğimde yüzlerce hatta bazen binlerce fotoğraf çekerdim, meditasyona başladıktan sonra bu sayı dörtte bir oranında azaldı. Bunda iki etken var, birincisi meditasyon tekniklerindeki dharana (konsantrasyon) ve viveka (ayırdedebilirlik), heyecana kapılıp sonradan sileceğim fotoğraflar yerine, o anın büyüsünü yansıtabileceğim görsellere yöneldim. İkincisi ise anı yaşama isteğiydi.

Roland Barthes fotoğraf üzerine düşüncelerini yazdığı Camera Lucida' da “Fotoğrafın sonsuza dek kopyaladığı şey aslında yalnız bir kez olmuştur o an dondurulmuştur” der ve fotoğrafı fırsat, karşılaşma, gerçek olarak tanımlar. Gerçeklik deyince Sanskrit “tathata” kelimesini kullanır; yani böyle olma, böylesilik. Tathata gerçekliğin benzersiz bir an içindeki takdirini ifade eder. Barthes postmodern düşüncenin kurucularından görülür. Tathata kelimesini kullanması Budist felsefelere uzak olmadığını gösterir.

Zihin hareketliliğinin durdurulması yönünde yapılan teknikler saymakla bitmez, kendi tekniğinizi de oluşturabilirsiniz. Zen ve Japon kültürüne baktığımızda sumiye ve el yazmaları, haiku, bahçe düzenlemeleri, çay törenleri hep bu tekniklerin sonucu. Bu örneklemeler ve araştırmalar ışığında meditasyon tekniklerini bir odaklanma aracı olarak zihinsel durgunluğu, tıkanıklıkları, yaratıcı blokajları aşmada kullanabilir, öz yargılardan sıyrılarak berrak bir zihinle özgür bir üretim sağlayabiliriz.

Sevgiyle kalın,

---